Op straat.
“Het klopt”, zegt Yasin als ik hem vanochtend spreek, “de politie heeft hen meegenomen. Twintig mensen zijn opgepakt. Ook een gehandicapte man in een rolstoel. Ze zitten nu opgesloten.” Yasin is de woordvoerder van Vluchtelingen Op Straat (VOS), de zelforganisatie van afgewezen vluchtelingen waar vanuit de actie werd georganiseerd. VOS organiseerde eerder al meerdere demonstraties. Bij een actie in september in Den Haag gingen honderden vluchtelingen de straat op.
Gisteravond, enkele uren voor de groepsarrestatie, stuurden de demonstranten in Ter Apel nog een persbericht rond. “Wij zijn een groep van ongeveer 30 uitgeprocedeerde asielzoekers uit Somalië (mannen en vrouwen van jong tot oud en zelfs een gehandicapte man) en wij kamperen nu al 9 dagen voor de deur van het azc in Ter Apel. De bedoeling van onze bezetting is om aandacht te vragen voor het feit dat onze mensenrechten niet erkend worden en aan onze basisbehoeften niet tegemoetgekomen wordt. Onze asielverzoeken zijn afgewezen, maar de Nederlandse overheid kan ons niet uitzetten naar Somalië omdat het daar te gevaarlijk is. Wij zijn de azc’s – waar wij woonden – uitgezet en het enige dat de IND ons voorlegt is ‘vrijwillige’ terugkeer naar dat land. Wij zijn Somalië juist ontvlucht om onze levens te redden en kunnen dus niet daar naartoe terugkeren. In de tussentijd worden wij gedwongen om onze eigen boontjes te doppen op straat zonder toegang tot eten, onderdak of gezondheidszorg.”
“De Dienst Terugkeer en Vertrek zegt alleen: jullie moeten terug”, aldus Yasin. “Maar zij weten zelf ook wel dat er geen mogelijkheid voor ons is.” Dat wordt nog extra geïllustreerd doordat twee mannen die ‘vrijwillig’ terugkeerden naar Somalië door het land geweigerd werden, en teruggestuurd zijn naar Nederland.
Bobo
Vorige week dinsdag nam GroenLinks-raadslid Hans Kriek van de gemeente Vlagtwedde, waar Ter Apel onder valt, de op straat gegooide vluchtelingen mee de raadsvergadering in. Er werd daarop weer onderdak in het centrum geregeld. Maar dat was maar van korte duur, want op vrijdag werden ze weer op straat gegooid. “Diezelfde dag werden ze weer binnengehaald”, vertelt Marianne Bathoorn. Zij zet zich vanuit Emmen in voor geklinkerde vluchtelingen en heeft meerdere malen mensen in haar huis opgevangen. “PvdA-Kamerlid Hans Spekman bleek toevallig juist die dag een afspraak te hebben in Ter Apel. Ze wilden natuurlijk niet dat hij die tentjes zag.” De vluchtelingen werd voorgelogen dat ze in ieder geval tot maandag onderdak zouden krijgen, maar zodra bobo Spekman de deur uit was, joegen medewerkers van Ter Apel de vluchtelingen weer de kou in. VVD-wethouder Herman Kuipers en raadslid Kriek kwamen daarna langs. “Ik hoorde de wethouder zeggen: de afspraak was toch dat ze naar Emmen zouden gaan, wij willen dat hier niet voor de deur.” Emmen is een andere gemeente, waar de VVD-er niet verantwoordelijk voor is. Bathoorn verzucht: “Zo gaat het altijd. Ze gooien mensen op straat op het station van Emmen, liefst rond 5 uur, als alles al dicht is en er geen hulp meer te regelen is.”
“Bij Ter Apel werd gisteren nog iemand op straat gezet. Ze stond voor het oog van de pers te huilen. Een moeder met kinderen, de jongste nog maar vijf jaar oud.” Een paar uur later vond de massale arrestatie van de vluchtelingen-activisten plaats. Bathoorn was erbij aanwezig. “We waren daar de hele tijd maar met twee Nederlanders. We moesten daar voortdurend blijven, want als we weggingen zaten ze de mensen weer op de nek. Meer ondersteuning bij dit soort acties is echt nodig.” De Emmense vertelt dat er om half tien ‘s avonds medewerkers van de IND en de Dienst Terugkeer en Vertrek de vluchtelingen aanspoorden om een gesprek aan te gaan, binnen in het centrum. “Tot drie keer toe vertrouwden de mensen het niet, maar uiteindelijk zijn ze toch naar binnen gegaan omdat hen beloofd was dat ze veilig zouden zijn en dat er over een oplossing gesproken zou worden”, zo bericht VOS op haar weblog. Dat wantrouwen was niet onterecht, zo is gebleken.
Eenmaal binnen moesten de vluchtelingen wachten in een zaal. Bathoorn en een andere Nederlandse waren er ook bij. “Waar wachten we nu op, vroeg iemand. Toen kwam opeens de politie. Alle Nederlanders en moeders met kinderen eruit, werd er geschreeuwd. Ik wilde niet, en probeerde met een paar van de jongens te overleggen. Ga maar, zeiden ze, dit helpt niet. Wij zijn er toen uitgegaan. Ze hebben ons in de val laten lopen. De vluchtelingen wilden duidelijk maken wat hun probleem is, maar ze zijn binnen allemaal opgepakt. Ze wilden het uit het zicht doen, de pers mocht het niet zien. De IND heeft vervolgens alle tentjes, dekens en persoonlijke spullen van de mensen meegenomen. Er is niets meer van over.” Yasin: “Het was een vreedzame demonstratie. Wij deden niets verkeerds. Maar de democratie is ver te zoeken in Nederland.”
Onbekend is waar de groep vluchtelingen nu wordt vastgehouden. Op vragen van diverse organisaties, advocaten en de pers wil de overheid geen antwoord geven. Ook volgens de wet mogen de vluchtelingen niet worden opgesloten. Ze zijn “onuitzetbaar” en illegalenbajessen zouden alleen bedoeld zijn om mensen te kunnen deporteren. De dappere vluchtelingen worden dus opgesloten met als doel hen te straffen. De staat probeert hun protest onzichtbaar en monddood te maken.
Het is daarom nodig om deze schaamteloze staatsrepressie aan te klagen. We moeten ons solidair verklaren met alle vluchtelingen op straat, alle illegalen in deportatiebajessen en oprotcentra, en alle mensen in azc’s die hetzelfde lot kan treffen. Er zijn geen onwettige mensen, alleen onmenselijke wetten. Geen mens is illegaal.
Wordt vervolgd.
Mariët van Bommel
