Op de stoep bij de IND in Den Bosch.
Zo’n honderd activisten van Vluchtelingen Op Straat (VOS) kamperen sinds vanmiddag op het Leonardo Da Vinciplein voor het IND-kantoor in Den Bosch. “Het is hier al druk. Veel mensen, veel media. Maar morgen komen er nog meer mensen. Wij worden het grootste vluchtelingenkamp van Europa”, liet woordvoerder Samatar Abdullahi Jama om 17:00 uur weten. “Wij gaan niet weg totdat er een oplossing komt.”
De zelforganisatie VOS heeft al
meerdere demonstraties en tentenkampen georganiseerd,
de grootste in mei dit jaar. Naast Somaliërs waren daar ook Irakezen, Eritreërs, Ethiopiërs en Afghanen bij betrokken. Uiteindelijk werd het kamp ontruimd door de ME en kregen de vluchtelingen “opvang”. De Irakezen kwamen in asielzoekerscentra terecht en de anderen in “vrijheidsbeperkende locaties” (vbl’s), bedoeld voor vluchtelingen die volgens de overheid moeten terugkeren en een meldplicht opgelegd hebben gekregen. Ze moeten elke dag hun vingerafdruk laten scannen en mogen de regio niet verlaten. “Het lijkt hier op een gevangenis. We hebben geen vrijheid”, vertelde Jama afgelopen vrijdag, toen hij nog in de vbl Vught zat en ik hem telefonisch sprak. De bom barstte bij hem en andere Somalische vluchtelingen toen ze te horen kregen dat ze moesten verkassen naar de vbl Ter Apel. “We willen niet meer in dat soort gevangenissen zitten en dus ook niet naar een andere vbl verhuizen. We willen naar een asielzoekerscentrum of een huis. En we willen een verblijfsvergunning”, aldus Jama. “Nu de Raad van State heeft gezegd dat we niet terug kunnen naar Somalië, willen we eindelijk ons recht.”
Op de stoep
Zelfs de gewoonlijk zo volgzame Raad van State
erkende onlangs dat de situatie in Somalië zo slecht is dat er geen vluchtelingen naartoe mogen worden gedeporteerd. Het is daarom te gek voor woorden dat Somaliërs nog steeds worden weggestopt in centra die erop zijn gericht om hen uit te zetten. Minister Gerd Leers van Immigratie en Asiel maakt het niets uit. “De meldplicht is er om zicht op de mensen te houden. Als dat niet bevalt, kunnen ze altijd vrijwillig terug naar hun land”, zei zijn woordvoerder vorige week nog vals. Alsof “vrijwillige terugkeer” een optie is in geval van een land dat behoort tot de gevaarlijkste plekken ter wereld.
“Wij zijn niet bang”, aldus Jama vrijdag. “Wij zijn de sterkste asielzoekers van Nederland. We mogen niet worden uitgezet, dus de politie mag ons ook niet in de gevangenis stoppen. Als er geen goede oplossingen komen van de overheid, gaan we maandag naar Den Bosch. Dan gaan we daar ergens op de stoep zitten. Er moet een oplossing komen. We zijn met veel mensen. Eén telefoontje is genoeg en dan komt iedereen.” Jama was betrokken bij het tweede tentenkamp in Ter Apel,
in december vorig jaar. “Alle mensen van de tentenkampen zitten nu bij elkaar. We zijn nu een grote organisatie, we praten samen en we vergaderen samen. We zijn met vijfhonderd Somaliërs alleen al.”
Vandaag om 11:00 uur was er een gesprek tussen woordvoerders van de vluchtelingen en die van de staat. Dat leverde niets op, want Leers geeft nog steeds dezelfde twee lachwekkende opties: “vrijwillige terugkeer” naar Somalië of verhuizen naar de vbl Ter Apel. De vluchtelingen verlieten daarop de vbl Vught, en leverden demonstratief hun sleutels in. “We zijn met bijna tachtig mensen”, vertelde woordvoerder Nuuradiin me om 13:00 uur. “We zijn nu aan het vergaderen wat we gaan doen.” Een uur later stonden er meer dan vijftig mensen op de stoep bij het IND-kantoor in Den Bosch. Om 17:00 uur waren het er inmiddels honderd geworden. “Ze hebben nu een vergadering daarbinnen”, aldus Jama, “maar wij gaan niet weg.”
De actievoerders kregen al bezoek van Occupy-activisten die met een livestream beelden uitzonden over de vluchtelingenactie. Lokale krakers hebben voor de vluchtelingen gekookt. Pas om 22:00 uur werd de soep gebracht, want de meeste vluchtelingen vasten overdag vanwege ramadan. Actievoeren wordt daarmee nog eens extra zwaar. Inmiddels is ook spontane hulp van buurtgenoten op gang gekomen. Een buurvrouw bracht dekens en een bakkerij bood kratten vol brood en fruit aan. Ook een afvaardiging van de lokale moslimgemeenschap kwam eten brengen.
Smeergeld
Den Bosch is niet de enige plek waar vluchtelingen deze dagen actievoeren.
In Arnhemprotesteerden afgelopen donderdag zo’n dertig Somalische vluchtelingen voor de poorten van het lokale azc. Ook zij willen duidelijkheid over hun situatie. Omroep Brabant
berichtte vorige week dat nu zo’n driehonderd vluchtelingen uit Somalië en Irak weigeren om nog langer te “stempelen”. Vorige week woensdag kwamen Iraakse vluchtelingen
in het azc Velp in opstand. Ook zij leven voortdurend in onzekerheid. De Iraakse overheid werkt niet mee aan deportaties, hoewel Nederland laatst nog 5,5 miljoen euro smeergeld bood om vluchtelingen tegen hun zin terug te nemen. Leers wil in september verder praten met zijn Iraakse ambtsgenoot. Maar de vluchtelingen willen niet terug naar Irak, waar bloedige aanslagen nog steeds aan de orde van de dag zijn. Voor het stadhuis van Grave
demonstreerden vorige week woensdag zo’n dertig vluchtelingen met actieborden als “Waar is ons recht op ons kostbare leven?”. Ze kondigden aan deze week in Den Haag te willen demonstreren.
